Piękna ceglana elewacja z licznymi i pieczołowicie poddanymi renowacji detalami. Niesamowite, bogate wnętrza, którym przywrócono historyczny charakter, a do tego wiele usprawnień dla podróżnych – dziś z dworca Gdańsk Główny skorzystali pierwsi pasażerowie.
Tym samym, po prawie czterech latach, dobiega końca największa i warta prawie 120 mln zł brutto inwestycja Programu Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023 dofinansowana ze środków unijnych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Dzięki inwestycji dworzec wybudowany w latach 1896-1900 w stylu tzw. renesansu gdańskiego według projektu architektów Alexandra Rüdella, Paula Thoemera oraz Georga Cunyego odzyskał nie tylko swój historyczny charakter, ale stał się nowoczesną i komfortową przestrzenią obsługi podróżnych.
– Rząd Prawa i Sprawiedliwości stawia na rozwój kolei w Polsce, czego kolejnym namacalnym efektem jest pieczołowicie odnowiony z dbałością o historyczne detale, ale i nowoczesny oraz przyjazny wszystkim podróżnym dworzec Gdańsk Główny. Dzięki inwestycji ten unikatowy obiekt stał się prawdziwą perłą na kolejowej mapie Polski, o czym od dziś mogą się przekonać mieszkańcy Gdańska, a także 11,5 milionów pasażerów, którzy co roku wyruszają z niego w podróże po całej Polsce i nie tylko. Dworzec Gdańsk Główny to również 80. zakończona inwestycja dworcowa w skali kraju, ale nie ostatnia. Dbamy o to, żeby tego rodzaju komfortowych i nowoczesnych przestrzeni przybywało, nie tylko w dużych miastach, ale również mniejszych miejscowościach w całej Polsce – mówi Maciej Małecki, sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych.
– Dworzec Gdańsk Główny to jedna z najważniejszych i najtrudniejszych inwestycji wykonanych w ramach Programu Inwestycji Dworcowych. Mieszkańcy Gdańska zyskali dzięki tej modernizacji dworzec, który z pewnością będzie jedną z wizytówek miasta. Mam nadzieję, że nowoczesny i proekologiczny budynek ułatwi pasażerom i turystom podróżowanie koleją nad polskie morze. Wszystko to dzięki Programowi Inwestycji Dworcowych, w ramach którego polski rząd przeznaczy do końca 2023 r. prawie 3 mld zł na modernizację blisko 200 dworców – mówi Andrzej Bittel, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury.
– Dzięki inwestycji wyjątkowy dworzec jakim jest Gdańsk Główny odzyskał swoje historyczne piękno i stał się jednocześnie obiektem nowoczesnym i przyjaznym dla wszystkich pasażerów. Przebudowa tego prawie 123 – letniego budynku była dla nas olbrzymim wyzwaniem, że względu na jego zabytkowy charakter, ale myślę, że sprostaliśmy oczekiwaniom, patrząc na wspaniały efekt przeprowadzonych prac. Dziś, z pełnym przekonaniem, można powiedzieć, że jest to jeden z piękniejszych dworców w Polsce, a może nawet Europie. Jest to również 80. dworzec, którego przebudowę zakończyliśmy w obecnym Programie Inwestycji Dworcowych. Kontynuujemy ten projekt, a jeszcze latem tego roku, dla gdańszczan i turystów otworzymy kolejny dworzec, czyli Gdańsk Wrzeszcz – mówi Krzysztof Mamiński, prezes zarządu Polskich Kolei Państwowych S.A.
Bardzo ważnym elementem przebudowy dworca były prace konserwatorskie. Odtworzono pierwotną bryłę budynku, gdzie nad częścią północą przywrócono spadziste dachy z wieżyczkami z okładziną z blachy miedzianej. Dach dworca pokryto ceramiczną dachówką z zygzakami w kolorze żółtym i zielonkawym. Renowacji poddano 48-metrową wieżę dworca z zegarami, a także liczne detale architektoniczne na elewacji, w tym m.in. herby Gdańska znajdujące się nad wejściem głównym trzymane przez lwy oraz nad wielką półrozetą, a także herb Polski na szczycie fasady frontowej. Renowację przeszła również grupa herbów na elewacji od strony peronów, a także dwie skrzydlate ośki – symbole kolejnictwa – na szczycie dachu nad holem głównym. Oczywiście detali, które odzyskały swoje piękno jest więcej. Całość uzyskanego efektu podkreśliła nowa iluminacja dworca.
Poza bogato zdobioną elewacją wiele pracy poświęcono wnętrzom, w tym w szczególności holowi dworca, który w wyniku II wojny światowej i w latach 60. XX wieku został praktycznie pozbawiony detali architektonicznych. Poza przywróceniem oryginalnej kolorystyki ścian odtworzono dębowe witryny kas biletowych, a także oryginalną stolarkę drzwiową. Po latach na dworzec wróciły również herby miast pomorskich! Odtworzono je na podstawie archiwalnych materiałów, na ścianach południowej i północnej holu, tuż nad pilastrami (element architektoniczny w formie płaskiego filara, nieznacznie występującego przed lico ściany.). Po lewej stronie od wejścia do holu od strony miasta są to kolejno – herby: Gdańska, Kwidzyna, Lęborka, Szczecinka, a po prawej – Kościerzyny, Słupska, Tczewa oraz Chojnic. Piękna holowi dworca dodają zrekonstruowane witraże. Są one nie tylko wielkoformatowe, wykonane ze szkła katedralnego, ale posiadają również bogatą symbolikę. Witraż wschodni łączy motywy symbolizujące potęgę i otwartość miasta Gdańsk, natomiast zachodni pokazuje siłę kolei. Witraże boczne łączą w sobie geometryczne wzory z motywami kwietnymi. Dworzec to jednak nie tylko, piękne historyczne wnętrza, ale również nowoczesna i funkcjonalna przestrzeń obsługi podróżnych.
Jej najważniejszą częścią jest hol pełniący jednocześnie funkcję poczekalni. Wokół niego zlokalizowano – za dębowymi witrynami – kasy biletowe, centrum obsługi klienta PKP Intercity, a także InfoDworzec. Tuż przy holu będzie mieścić się kilka lokali handlowych, a kolejne znajdą się w pasażu, po lewej stronie od wejścia głównego. Na parterze i piętrze dworca w jego południowej części znajdzie się posterunek Straży Ochrony Kolei.
Z holu, za pomocą dwóch wind i schodów ruchomych, dostaniemy się na poziom – 1. Znajduje się tam przestronna poczekalnia dla rodziców z dziećmi (wyposażona w zabawki dla dzieci, pufy i mapę z dworcami z całej Polski), toalety oraz lokale na wynajem. Z podziemnego poziomu przejdziemy tunelem na perony (schody, pochylnie) oraz w kierunku centrum miasta – nowym przejściem połączonym z tunelem pod ulicą Podwale Grodzkie. Przestrzeń obsługi podróżnych na dworcu jest w pełni klimatyzowana. Wyposażono ją w również w elektroniczne tablice przyjazdów i odjazdów pociągów, a także nowy system nagłośnienia.
W budynku dworca i jego otoczeniu zlikwidowano również bariery architektoniczne, dzięki czemu stał się on w całości dostępny dla osób z niepełnosprawnościami. Poza ścieżkami prowadzącymi, oznaczeniami w alfabecie Braille’a a także planami dotykowymi dworca w budynku pojawiły się nowe windy. Poza tym zainstalowano w nim pętle indukcyjne przy kasach, czyli urządzenia, z pomocą których z kasjerem może komunikować się osoba korzystająca z aparatu słuchowego. W toaletach zamontowano również instalacje przyzywowe, dzięki którym osoba z niepełnosprawnością czy rodzic z dzieckiem będzie mógł wezwać pomoc w wymagającej tego sytuacji.
Dworzec stał się również bardziej przyjazny środowisku i bezpieczny. W budynku zamontowano pompy ciepła współpracujące z centralami klimatyzacyjnymi, a także energooszczędne oświetlenie. Poza tym postawiono na częściowy odzysk wody deszczowej, a także tej zużywanej w umywalkach i prysznicach, która po podczyszczeniu, będzie używana do spłukiwania m.in. toalet. Gdański Dworzec Główny wyposażono również w system inteligentnego zarządzania budynkiem, który zoptymalizuje zużycie energii elektrycznej, cieplnej i wody. Warto wspomnieć również o nowoczesnych systemach bezpieczeństwa, tj. monitoring, kontrola dostępu czy system sygnalizacji włamania i napadu oraz przeciwpożarowych, w tym instalacji tryskaczowej.
Przebudowa dworca Gdańsk Główny objęła również jego najbliższe otoczenie. Prace polegały głównie na wykonaniu nowej nawierzchni, a także podjazdu pod budynek, gdzie wytyczono miejsca typu kiss&ride, przeznaczone dla taksówek i osób z niepełnosprawnościami. W najbliższym czasie zdemontowany zostanie dworzec tymczasowy, a tuż po jego rozbiórce, dokończoną zostaną prace związane z zagospodarowaniem terenu.
Przebudowa dworca Gdańsk Główny jest największą inwestycją realizowaną w ramach Programu Inwestycji Dworcowych. Inwestorem są Polskie Koleje Państwowe S.A. To 80. dworzec udostępniony podróżnym w ramach tego programu w całej Polsce i piąty w województwie pomorskim. Jeszcze w tym roku PKP planują otwarcie w tym regionie siedmiu dworców po modernizacji, w tym m.in. dworców Gdańsk Wrzeszcz, Pruszcz Gdański czy Żelistrzewo.