Gmina ma obowiązek zapewnienia dzieciom niepełnosprawnym bezpłatnego transportu do szkoły lub odpowiedniego ośrodka. Jedną z form wywiązania się z tego obowiązku jest m.in. zwrócenie rodzicom tych dzieci kosztów ich dowozu własnym środkiem transportu. Dotychczas istniejące przepisy stawały się jednak często źródło problemów interpretacyjnych, dlatego pojawiły się propozycje ich zmiany.
Aktualny stan prawny
Kwestia zwrotu rodzicom niepełnosprawnych dzieci kosztu ich dowozu do szkoły lub ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego została uregulowana w artykule 39a ustawy Prawo oświatowe. Zwrot tych kosztów staje się możliwy w momencie zawarcia przez rodziców dziecka stosownej umowy odpowiednio z wójtem, burmistrzem lub prezydentem. Rodzice powinni w tym celu powiadomić organ wykonawczy gminy o tym, że zamierzają dowozić swoje dziecko do szkoły/ośrodka własnym środkiem transportu. Umowa zaś zostaje zawarta w terminie 14 dni od tego momentu. Mogą oni też z własnej inicjatywy powierzyć zadanie dowożenia swojego dziecka innemu podmiotowi. Wtedy wynikające z ustawy przepisy również mają zastosowanie.
Aktualnie kwota zwrotu, jaką uzyskują rodzice niepełnosprawnego dziecka jest wyliczana przy pomocy poniższego wzoru:
koszt = (A-B) x C x D/100
Wzór ten należy rozumieć w sposób następujący: A to ilość kilometrów (przy korzystaniu z dróg publicznych) dzieląca miejsce zamieszkania dziecka od placówki oraz dystans, jaki musi przebyć rodzic z tej placówki do miejsca zamieszkania lub miejsca pracy, do czego należy doliczyć drogę powrotną; B to dystans również drogami publicznymi z miejsca zamieszkania rodzica do miejsca pracy, jeżeli uwzględnienie tej trasy nie miałoby zastosowania; C – średnia cena jednostki paliwa w gminie dla posiadanego przez rodziców pojazdu oraz D – średnie zużycie paliwa przez ten pojazd w oparciu o dane producenta.
Propozycje zmian
Zgodnie z ust. 3 wspomnianego powyżej artykułu średnia cena paliwa jest ustalana w drodze uchwały przez radę gminy. Szczególnie ten element budzi często wątpliwości tak mieszkańców, jak i urzędników, co prowadzi do sytuacji, w której sposoby ustalenia tej średniej ceny różni się w zależności od gminy. W praktyce jest także możliwe, że w trakcie roku szkolnego cena paliwa uległaby zmianie, co szczególnie miało miejsce w roku bieżącym. Brak jest też jakichkolwiek zaleceń, jak i konkretnych podstaw prawnych, na podstawie których średnia cena jednostki paliwa miałaby być ustalana.
Mając na względzie wyżej wymienione wątpliwości Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej przygotowała propozycję zmian, która w 6 lipca 2022 roku była rozpatrywana przez Sejmową Komisję Edukacji i Nauki. W propozycji tej zmodyfikowano aktualny wzór, który został znacząco uproszczony do poniższej formy:
koszt = (A-B) x C
W zmodyfikowanym wzorze znaczenie liter A i B pozostałoby takie samo. Natomiast litera C oznaczałaby w tym przypadku ustalaną przez radę gminy stawkę za kilometr, przy czym miałoby do niej zastosowanie Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy, ponieważ stawka ta nie mogłaby być niższa, niż te przewidziane we wspomnianym Rozporządzeniu. W kontekście zaś potencjalnej nowelizacji obowiązujących przepisów w tej chwili można powiedzieć, że projekt został pozytywnie zaopiniowany przez wspomnianą powyżej Sejmową Komisję Edukacji i Nauki. Został zatem skierowany do dalszych prac w Sejmie.
Herbert Gnaś
Fot. sobima, pixabay