W coraz większej ilości miast w Polsce powstają spalarnie odpadów, które z jednej strony mają stać się alternatywą dla wysypisk śmieci, natomiast z drugiej zapewnić mieszkańcom dodatkowe źródło energii cieplnej. Funkcjonowanie takich obiektów w naszym państwie obwarowane jest stosownymi przepisami prawnymi. Tego typu zakłady są ustawowo zobowiązane do odpowiedniej dbałości o środowisko.
Spalarnia odpadów a współspalarnia odpadów
Kwestie związane z funkcjonowaniem spalarni odpadów są regulowane przepisami ustawy o odpadach. Przede wszystkim należy podkreślić, że czym innym jest zakład spalający śmieci przede wszystkim w celu ich utylizacji, a czym innym taki, który w ten sposób w pierwszej kolejności odzyskuje energię cieplną. Pierwszy z tych zakładów to wymieniona w ustawie spalarnia odpadów. Zgodnie z ustawą jest to zakład lub część zakładu, który przeznaczony jest do termicznego przekształcania odpadów, przy czym przy tym procesie może, lecz nie musi mieć miejsce odzysk wytwarzanej energii cieplnej. Aby zakład został uznany za spalarnię odpadów głównym celem jego działalności musi być termiczne przekształcenie odpadów, a nie wytwarzanie energii, które może być jedynie produktem ubocznym całego procesu.
To właśnie ta ostatnia kwestia odróżnia spalarnię odpadów od współspalarni. Zgodnie z ustawą za współspalarnię odpadów rozumie się taki zakład, w którym ma miejsce unieszkodliwianie odpadów lub odzyskiwanie zawartej w nich energii. Natomiast głównym celem jego funkcjonowania musi być wytwarzanie w ten sposób energii lub produktów, co zachodzi przy zastosowaniu paliw. W przypadku obu typów zakładów ma miejsce oczyszczanie tzw. gazów odlotowych oraz wprowadzanie ich do atmosfery. Również w przypadku obu typów zakładów odzysk energii powinien odbywać się przy zachowaniu wysokiego poziomu efektywności energetycznej. Przez termiczne przekształcanie odpadów należy rozumieć ich spalanie przez utlenianie lub inne metody, takie jak piroliza, zgazowanie oraz proces plazmowy.
Odpady, które muszą być utylizowane w spalarniach
Ustawa wymienia rodzaje odpadów, które muszą lub powinny być unieszkodliwione poprzez spalenie ich w spalarni odpadów. Na podstawie artykułu 87 do tej grupy należą PCB, czyli polichlorowane bifenyle. Możliwe jest eliminowanie ich w inny sposób tylko jeżeli nie stwarza to zagrożenia dla środowiska. Specjalne regulacje (artykuł 95) dotyczą tutaj odpadów niebezpiecznych, takich jak zakaźne odpady medyczne i weterynaryjne, które muszą być unieszkodliwiane poprzez spalanie ich w spalarniach odpadów niebezpiecznych. Zabronione jest dokonywanie tego we współspalarniach.
Spalarnie i współspalarnie a ochrona środowiska
Zgodnie z ustawą (artykuł 157) oba omawiane rodzaje zakładów powinny być projektowane, budowane, wyposażane i użytkowane w taki sposób, aby termiczne przekształcanie w nich odpadów generowało jak najmniejszą ilość odpadów i innych emisji. W przypadku wykorzystywania innych procesów, takich jak wspomniane piroliza, zgazowanie oraz proces plazmowy zakłady te mają obowiązek zutylizowania także powstałych w ten sposób substancji.
Natomiast zgodnie z artykułem 160 zarządzający tak spalarnią, jak i współspalarnią ma obowiązek podjęcia środków, których celem jest zapobieganie lub ograniczenie negatywnych skutków dla środowiska (powietrza, gleby, wód powierzchniowych oraz gruntowych) oraz dla zdrowia i życia ludzi. Niewywiązanie się przez zakład z tych obowiązków może skutkować wstrzymaniem jego funkcjonowania przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska (artykuł 161). Decyzji takiej można nadać rygor natychmiastowej wykonalności. Natomiast jeżeli wstrzymanie działalności będzie miało miejsce przez dłużej niż rok, zezwolenie na przetwarzanie odpadów ulega cofnięciu.
Tekst: Herbert Gnaś
Fot. RitaE, pixabay.com