W trakcie poprzedzającej wybory samorządowe kampanii wyborczej należy mieć na względzie, że niedopuszczalne jest rozpowszechnianie jakichkolwiek nieprawdziwych informacji. Wiąże się to bowiem z określonymi konsekwencjami. Natomiast stronie pokrzywdzonej przepisy dają możliwość dochodzenia swoich praw na drodze sądowej.
Prawa strony pokrzywdzonej
Kwestia skutków, jakie niesie za sobą rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji została uregulowana w ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Do sprawy tej odnoszą się przede wszystkim artykuły 72 i 73. W przypadku jeżeli materiały wyborcze danego komitetu (np. plakaty, ulotki, materiały rozpowszechniane w prasie) zawierałyby jakiekolwiek nieprawdziwe informacje na temat np. kandydata na radnego zgłoszonego przez inny komitet wyborczy daje to temu kandydatowi lub pełnomocnikowi komitetu wyborczego prawo dochodzenia swoich praw.
W przypadku zaistnienia takiej sytuacji istnieje możliwość wniesienia do sądu okręgowego odpowiedniego wniosku, w którym można się domagać:
- zakazu rozpowszechniania takich informacji;
- przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje;
- nakazania sprostowania takich informacji;
- nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste;
- nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone;
- nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 10.000 złotych na rzecz instytucji charytatywnej.
Należy jednocześnie stanowczo podkreślić, że powyższe możliwości wynikają bezpośrednio z przepisów ordynacji wyborczej. Natomiast nie można zapominać o artykule 75 ordynacji, w którym zostało wyraźnie stwierdzone, że strona pokrzywdzona, wobec której działanie lub jego zaniechanie spowodowało naruszenie dóbr osobistych lub majątkowych, dysponuje również możliwościami wynikającymi także i z innych aktów prawnych, w szczególności Kodeksu karnego oraz cywilnego, a także Prawa prasowego. Jakiekolwiek zaś postanowienia zawarte w ordynacji wyborczej w żaden sposób nie ograniczają tych możliwości.
Zasady rozpatrywania wniosku przez sąd
Wspomniany wcześniej wniosek musi zostać rozpatrzony przez sąd w ciągu 24 godzin, przy czym dzieje się to w postępowaniu nieprocesowym. Możliwe jest nawet wydanie orzeczenia w przypadku nieobecności zarówno wnioskodawcy, jak i uczestnika postępowania, jednakże taka nieobecność musi być usprawiedliwiona. Wydane postanowienie jest również doręczane komisarzowi wyborczemu. Możliwe jest również późniejsze wniesienie zażalenia do sądu apelacyjnego, który ponownie w ciągu 24 godzin dokonuje jego rozpoznania. Jest to jednocześnie koniec drogi prawnej, ponieważ na postanowienie sądu apelacyjnego jakakolwiek możliwość wniesienia zażalenia już nie przysługuje.
Zasady publikacji sprostowania
Spośród wszystkich działań, jakich podjęcia może się domagać strona pokrzywdzona sprostowanie nieprawdziwych informacji oraz publikacja przeprosin wydają się szczególnie istotne. Zgodnie z prawem jeżeli sąd zadecyduje w swoim postanowieniu o publikacji takiego sprostowania lub przeprosin, powinno się to stać w przeciągu 48 godzin od tego momentu. Sąd wskazuje jednocześnie tytuł prasowy, w którym powinno to nastąpić. Oczywiście koszt publikacji ponosi strona, która dopuściła się rozpowszechniania informacji godzących w dobre imię drugiej strony.
Może się jednak zdarzyć sytuacja, w której pomimo decyzji sądu strona, która zawiniła nie będzie mimo wszystko poczuwać się do zastosowania się do jego postanowienia. Jest to jednak dla niej nieuniknione, ponieważ na wniosek zainteresowanej strony sąd może samodzielnie zarządzić publikację tak przeprosin, jak i sprostowania, ponownie na koszt strony, która powinna była to uczynić.
Herbert Gnaś
fot. Christoph Scholz, flickr.com